De regio Slavonië en Baranja

Een droom voor fietsers, tussen graanvelden en idyllische rivieren in een afwisseling van vlaktes, moerasland, heuvels en schilderachtige plaatsen

Schilderachtige dorpen die zijngelegen in uitgestrekte landschappen met bewerkte akkers en groene heuvels met wijngaarden zijn kenmerkend voor Slavonië, Baranja en het zuiden van Srijem, evenals de volksdansen (kolo, bećarac), het geluid van de tamburitza en de rijk geborduurde en met munten versierde klederdracht van de vrouwen. De bijzonder versierde, wollen jassen (de ‘reklje’ of ‘špenzle’), waarvan de oorsprong ligt bij de uniformen van het Slavonische grensleger van het begin van de 18^e eeuw, de laarzen en de onontbeerlijke Slavonische (‘šokački’) hoed zijn de versierselen van de mannelijke klederdracht.

De regio verenigt vijf districten, met daarin vijf stedelijke centra: Osijek, Vukovar, Slavonski Brod, Požega en Virovitica.

Photo: Ivo Biočina

In twee steden zijn de grootste versterkte bouwwerken van het vasteland van Kroatië bewaard gebleven. Het zijn bolwerken uit de Barok, pal aan de oever van een rivier; in Slavonski Brod een aan de Sava, Tvrđava Brod, en in Osijek een aan de Drava, Osječka Tvrđa.

Gezien vanuit het perspectief van een fietser is Osijek de Slavonische stad van de fiets waar je je een "koning op de fiets" voelt, want er zijn de meeste kilometers fietspad en de stad is veruit het beste te verkennen op de fiets. De stad is een harmonieus samenstel van een barokke kern en een militaire vesting uit het begin van de 18^e eeuw die de stad zijn speciale charme geeft. De promenade langs de Drava in Osijek is in zijn geheel een fietspad. Daarover kan men naar de veerpont over de Drava - de Kompa - vervolgens aan de overkant van de rivier naar de dierentuin en terug over een of twee bruggen, onderweg genietend van de mooiste vergezichten op de stad.

Dichtbij Osijek ligt het Natuurpark Kopački Rit, een van de grootste overstromingsgebieden en moeraslaaglanden in Europa. De mooiste manier om te genieten van het fraaie park is het per fiets verkennen van de talloze kreken en meren met de bijzonder rijke vogelwereld waarvoor het wijd en zijd bekend is, ook als een van de grootste bezienswaardigheden van het grensoverschrijdende Unesco biosfeer-reservaat Mura – Drava – Donau. De dijk langs het kanaal dat het Veliki Sakadaš-meer verbindt met de rivier de Drava is geschikt voor trekking en het is mogelijk om met een mountainbike over een redelijk goede macadamweg vanuit de stad Osijek een rondrit te maken door het Natuurpark.

Aangezien men in Kopačevo kan overnachten op een camping of in een agrotoeristische accommodatie, en in het Bezoekerscentrum van het Natuurpark fietsen kunnen worden gehuurd is het leuk een uitstapje te maken over de rivierdijken en -wegen naar het bos en het park van het kasteel Tikveš (11,5 km) of nog wat verder (ongeveer 6 km) naar het Natuurhuis Zlatna Greda met hostel, restaurant en adrenalinepark. Daarvandaan voert vanuit Osijek ook de Panonski put mira (Pannonische Vredesroute), een internationale fietsroute, naar Sombor, over een afstand van 75 km.

Photo: Ivo Biočina

De schoonheid van Baranja is ook te danken aan de topwijnen uit het zonnig gelegen Banska Kosa. Omwille van de vergezichten op de zee van groene wijngaarden is een klim per fiets van Karanac naar de hoogste top Kamenjak (244 m) nodig, waarbij de schilderachtige wijngaarden u de adem zullen benemen! In het nabijgelegen Beli Manastir is het de moeite waard een bezoek te brengen aan het Etnologisch centrum van het erfgoed van Baranja, waar het materiële en immateriële erfgoed van de etnische gemeenschappen van Baranja vanaf het eind van de 19^e tot halverwege de 20^e eeuw wordt gepresenteerd. Het is ook het beste vertrekpunt voor een bezoek aan de mooie en beschermde dorpen die door het wijngebied Banska Kosa worden omarmd.

Door Slavonië en Baranja loopt het Kroatische deel van de EuroVelo 6, de Donau-fietsroute, over een afstand van 138 km. De route komt Kroatië binnen bij de grensovergang Duboševica in Baranja, en verlaat het land via de grensovergang in Ilok. Bijzonder interessant en de moeite van een bezoek waard is het verloop van de route door het schilderachtige gebied van Baranja met het Natuurpark Kopački Rit en de fietsstad Osijek, de uitmonding van de Drava in de Donau in Aljmaš, de wijnstreek rond Erdut en de bijzonder waardevolle en fraaie EDEN-bestemmingen voor cultureel toerisme Vukovar, Vučedol en Ilok.

In Vukovar staat aan de oever van de Donau het kasteel Eltz, een van de belangrijkste bouwwerken in barok-classicistische architectuur van continentaal Kroatië uit het midden van de 18^e eeuw. In Vukovar is bovendien een prachtige museumtentoonstelling over een te weinig bekende, maar bijzonder waardevolle wereldcultuur uit de vroege kopertijd (3^e millennium v. Chr.), de Vučedol cultuur. In het nabijgelegen Vinkovci zijn er drie fietsroutes uitgezet, de blauwe route Borinci (19 km), de rode route Bosut (15 km) en de gele route Sopot (21 km), alle beschreven en gemarkeerd op een kaart die verkrijgbaar is op het toeristenbureau.

Voor een idyllische rit langs de rivier is het leuk om te starten met de gele route vanaf de brug over de Bosut in het centrum van de stad en een 3 km lang pad langs de rivier Bosut te nemen, natuurlijk langs Krnjaš met het geboortehuis van de schrijver Ivan Kozarac. Hier kunt u ervaren hoe de stad was aan het begin van de 20^e eeuw, om daarna door te gaan naar het ontspanningsgebied Sopot met een archeologische locatie. Het fietspad gaat verder naar Rokovci, waar u zich wat kunt verfrissen en op adem komen aan de Bosut waarna u langs dezelfde weg terugkeert langs de oever van de Bosut (ongeveer 14 km). Vanuit Vinkovci voert een gemarkeerde rondrit, de Srijem-fietsroute (98 km), over een asfaltweg door Rokovci, Cerna, Gradište, Županja (aan de Sava), Bošnjaci, Vrbanja, Otok, Privlaka en Mirkovci. De route gaat verder door het fraaie door de Sava omgrensde gebied, waar Spačva, een van de grootste aaneengesloten eikenbossen van Europa, door zeven rivieren van water wordt voorzien.

Photo: Ivo Biočina

In Đakovo bevinden zich de bekende Staatsstoeterij Đakovo met een traditie van 510 jaar, waarvan 210 jaar met het fokken van Lippizaners, en de neoromaanse Sveti Petar-kathedraal van Đakovo uit het midden van de 19e eeuw. Liefhebbers van mountainbiken moeten de stad uit naar het Borovik-meer waar de gemarkeerde MTB-rondrit Borovik - Vuka (29 km) omheen gaat over grotendeels onverharde wegen.

Als u meer westelijk van start gaat naar het Bike & Wine district Požega in Slavonië, kunt u vanuit de barokke stadskern van Požega meteen langs de rivier Orljava een rondrit van 39 km over de weg naar het Natuurpark Papuk maken. In dit prachtige gebied met een hoge natuurwaarde vindt u de enige berg van het vlakke Slavonië (Ivačka Glava, 954 m) en het enige geopark in Kroatië op de Unesco-lijst, Global Geopark. Het bezoekerscentrum met het Trg geoparkova svijeta en de camping Duboka bevinden zich in Velika, dat ook een leuk vertrekpunt is voor uitstapjes naar het parkbos Jankovac met het educatieve pad Grofova Staza.

Het is aardig om vanuit Velika een bezoek te brengen aan de nabijgelegen wijnstad Kutjevo, de stad van de wijnsoort ‘Graševina’ met een kasteel en wijnkelders uit het begin van de 18e eeuw. De fietsroute van de Graševina (18 km) is een rondrit over asfalt en macadam dwars door de wijngaarden en biedt prachtige, onvergetelijke vergezichten op de zuidelijke, met wijnranken begroeide hellingen van de Papuk en een rit langs de wijngaarden van de bekende wijnmakers Krauthaker, Enjingi en Sontacchi.

In Slavonski Brod moet u echt de monumentale vesting van Brod bezoeken, het grootste monument van het Kroatische vasteland met het unieke Muzej tambura (het museum van tamburitza). Daarna is het nog de moeite waard om vanaf het centrale plein Korza wat tijd door te brengen aan de rivier de Sava en de Splavarska ulica en een rondrit (48 km) te maken over asfaltwegen door Trnjanska Kuta naar Oprisavci en het eco-etnotoeristische gelegenheid "Kuća dida Tunje". Daar vindt u ook grasland dat geregeld overstroomt, het beschermde landschap Gajna, waar het loslopende vee vrij kan grazen. De terugrit naar de stad door de schilderachtige en keurige dorpen Klakar, Donja en Gornja Bebrina van de regio Posavina levert u nog een extra aangename kennismaking op met het mooie en andere Slavonië aan de Sava!

Maar de plaats waar de vlakte van Posavina overgaat in de bosrijke zuidelijke hellingen van de Psunj is de stad Nova Gradiška en omgeving. De rondrit Franjo Belar - Dida (19 km) voert u per fiets over de met wijngaarden begroeide heuvel Slavča, tevens een mooi uitzichtpunt over Posavina, waarna u afdaalt naar Cernik met het enorme franciscaner klooster en de Sint-Petruskerk. Verderop komt u door Giletinci en Cernička Šagovina, schilderachtige dorpjes aan de voet van de Psunj en daalt u over een bosrijke macadamweg aangenaam af naar Mašić om daarna terug te keren naar de stad.

Voor trips per mountainbike is het, ook over de weg bereikbare, berghostel Planinarski dom Omanovac boven Pakrac op de berg Psunj ook een aantrekkelijke bestemming. Met een hoogte van 655 meter boven zeeniveau is het een geweldig uitzichtpunt over het hele gebied van Pakrac en Lipik en over het dal van de rivier Pakra. Niet ver van het hotel is het Bike Park Psunj gebouwd met de XC trail Kuna van ongeveer 10 km.

De Staza lipicanaca i kune (het pad van de lippizaners en de marter) gaat door het hele gebied van Lipik en Pakrac. De route bestaat uit 98 km met gemarkeerde wegen met wegwijzers, informatieborden en kaarten. Hij verbindt verschillende bestemmingen waarbij zowel wandelaars, fietsers als ruiters de route, met vele goed voorziene rustplaatsen, kunnen beleven.

Een andere bestemming is het district Virovitica-Podravina, waarvan voor fietsers de rivier Drava met het beschermde landschap Križnica nabij Pitomača heel kenmerkend is. Maar behalve het rivierdal is voor fietsers ook het heuvelachtig gebied met dorpjes onderaan de noordhellingen van het Natuurpark Papuk - Orahovica, Slatinski Drenovac, Čačinci, Voćin, Slatina en de plaatsen aan de voet van de vredige en wijnbegroeide Bilogora - Špišić Bukovica, Vukosavljevica, Turnašica, Velika Črešnjevica en Grabovnica.

Vanuit logistiek oogpunt zijn de voor fietstoeristen belangrijkste punten in het gebied vooral de EDEN-bestemming van hotel, stoeterij en boerderij Višnjica in het gelijknamige dorp in het gebied van de vroegere Slavonische pustara (woeste gronden), het erfgoedhotel Kurija Janković in Kapela Dvor niet ver van Virovitica, tevens het fietsinformatiecentrum van het distrct en hostel, en het informatieve-educatieve centrum Dravska Priča in Noskovačka Dubrava. De Drava idylle kunt u het best ervaren op Križnica, een klein schiereiland in de Drava waar de rivier het sterkst meandert direct aan de Hongaarse grens, en om te fietsen is er een complete, rustige en mooie rit over de Drava-route en EuroVelo 13 van Pitomača bij Križnica naar Kapela Dvor en Lukač en verder door Budakovac, Kapinci en Sopje naar Noskovačka Dubrava en Čađavica. Een fietstocht over de vredige wegen in het idyllische landschap langs de Drava en de vele zijtakken kan werkelijk een echt Drava sprookje genoemd worden!

De sfeer van de Slavonische graanvlakte, afgewisseld met de bosrijke bergen en de vredige, gecultiveerde heuvels, beleeft u het beste met de fiets!